Wydawca treści Wydawca treści

Rezerwat "Jelenia Góra" im. Stanisława Gabryela

Rezerwat przyrody "Jelenia Góra" położony jest w granicach wsi Szymbark, w gminie Gorlice. W skład rezerwatu wchodzą wydzielenia "a" oraz "b" oddziału 345 Leśnictwa Stróże, Obrębu Gorlice. Nazwa rezerwatu przyjęta została od nazwy geograficznej szczytu górskiego "Jelenia Góra" (wysokości 684m n.p.m.), stanowiącego jedną z trzech kulminacji całego masywu górskiego, określanego lokalnie mianem"Trzech Kopców". Pozostałe kulminacje to: Maślana Góra (753m n.p.m.), Zielona Góra (689m n.p.m.). Rezerwat znajduje się w południowej części masywu.

Charakterystyka przedmiotu ochrony.

Rezerwat przyrody "Jelenia Góra" utworzono w celu ochrony dobrze zachowanego fragmentu lasu jaworowego ze stanowiskiem paproci - języcznika zwyczajnego (Phyllitis scolopendrium).

Języcznik zwyczajny jest jednym z rzadszych elementów naszej flory. Zarówno w Polsce jak i we wszystkich krajach Europy podlega ustawowej ochronie gatunkowej. W kraju występuje głównie w Karpatach i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najliczniejsze jego stanowiska znajdują się w Pieninach i Beskidach Zachodnich. Ponadto stwierdzono występowanie w Bieszczadach. Pojedyncze stanowiska znane są także z Sudetów i Roztocza. Jest to gatunek górski. W swym zasięgu dochodzi do 1300m n.p.m. w Tatrach. W Beskidach optimum występowania ma jednak w obrębie regla dolnego. Lasy jaworowe, zwane jaworzynami górskimi, występują w Polsce w niższych piętrach górskich, z reguły na stromych i kamienistych stokach, zboczach dolin i żlebów, zasobnych w związki zasadowe. Zajmują żyzne i wilgotne siedliska. Charakterystyczną cechą dla jaworzyny jest dominacja w drzewostanie jaworu, wiązu górskiego, niekiedy klonu zwyczajnego i buka. W runie występuje natomiast języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium). Chroniona paproć rośnie tutaj w zespole jaworzyny górskiej - Phyllitido-Aceretum, która wykształciła się na stromym, pokrytym rumoszem skalnym, fragmencie stoku. Występuje grupowo i drobnokępkowo, fragmentami pojedynczo, będąc mocno ukorzeniony w próchnicy nagromadzonej w szczelinach rumoszu. Okazy języcznika cechują się dużą żywotnością.

 

Ponadto na terenie rezerwatu ochronie podlegają naturalne zespoły buczyny karpackiej; rzadkie gatunki flory i fauny charakterystyczne dla pięter: pogórza i regla dolnego oraz wody i gleby górskie wyższych położeń. Według obowiązującej klasyfikacji jest to rezerwat typu leśnego (las liściasty), rodzaj-florystyczny (flora zarodnikowa) (1 a,Aa).

Historia utworzenia rezerwatu

Lasy masywu górskiego "Trzech Kopców" przed II wojną światową stanowiły własność prywatną i należały do majątku w Szymbarku. W 1945 roku zostały upaństwowione. Z uwagi na swe położenie (bliskość wsi, łatwy dostęp)niektóre fragmenty były intensywnie eksploatowane co doprowadziło do ich znacznego zniekształcenia. Tylko w nielicznych miejscach, głównie na stromych lub urwistych stokach zachowały się w miarę nienaruszone, mające charakter naturalny, fragmenty szaty roślinnej, przede wszystkim stanowisko jaworzyny górskiej z języcznikiem zwyczajnym. W latach 70-tych pracownicy ówczesnego ZOPiZN PAN opisali bogate stanowiska chronionej paproci i podjęli inicjatywę objęcia ich ochroną rezerwatową.

Rezerwat utworzono na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 18 maja 1984 r. W grudniu roku 2022 na wniosek Nadleśnictwa rezerwat został powiększony o 3,08 ha na mocy Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie.


Rezerwat "Kornuty"

Rezerwat przyrody nieożywionej "Kornuty"

 

Położenie

Rezerwat przyrody "Kornuty" położony jest w granicach wsi Bodaki i Bartne, w gminie Sękowa. W skład rezerwatu wchodzą wydzielenia: "a" i "b" oddziału 199 oraz wydzielenie "b" i "c" oddziału 200 leśnictwa Bodaki, Obrębu Gorlice. Nazwa rezerwatu zaczerpnięta została od nazwy geograficznej jednego z kilku szczytów Pasma Magury Wątkowskiej - Kornuty (830 m n.p.m.)

Chroniony obiekt znajduje się w odległości ok. 58 km na południowy-wschód od Nowego Sącza (drogą przez Gorlice, Sękową Bodaki), oraz 17 km na południowy wschód od Gorlic.

Do rezerwatu można dojść:

  • od północy, ze wsi Wapienne (zielonym szlakiem przez wzgórze Ferdel-649m n.p.m.), odległość około 7km,

  • od południowego wschodu, ze wsi Bartne (żółtym i zielonym szlakiem), odległość około 2.5 km,

  • od północnego wschodu, ze wsi Folusz (żółtym szlakiem przez teren Magurskiego Parku Narodowego), odległość około 6 km,

Ponadto można wykorzystać sieć dróg leśnych prowadzących ze wsi Bodaki, którymi do rezerwatu jest około 2,3 km. Połączenia autobusowe z Gorlicami posiadają: Wapienne, Dragaszów i Bodaki a z Jasła Folusz. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Gorlicach-Zagórzanach (ok.2 1. Km).

Cel ochrony

Rezerwat przyrody "Kornuty" utworzono w celu ochrony wychodni skalnych, ciekawie ukształtowanych w wyniku procesów erozji, leżących w obrębie płaszczowiny magurskiej. Rezerwat "Kornuty" chroni w swym zasięgu najciekawsze fragmenty form skałkowych i skalnych w obrębie Magury Wątkowskiej i zachodniej części Beskidu Niskiego. Główne skupienie form skałkowych znajduje się w części przygrzbietowej, w krawędzi stoku. Ponadto na całej powierzchni rezerwatu zalega sporo oderwanych form skalnych, mających różnorakie wielkości i kształty. Pojedyncze skały i niewielkie ich skupienia znajdują się również poza granicami rezerwatu, zarówno w części przygrzbietowej jak i w środkowej partii stoku. Ponadto rezerwat chroni półnaturalne i w miarę dobrze zachowane zespoły roślinne: buczyny karpackiej i kwaśnej buczyny górskiej, charakterystyczne dla pasm Beskidu Niskiego, oraz elementy fauny beskidzkiej. Dodatkowo Rezerwat spełnia istotną rolę w ochronie wód i gleb wyższych położeń górskich.

Wg obowiązującej klasyfikacji jest to rezerwat typu skalnego / skały krzemianowe /, rodzaj - geologiczny / erozyjne / /1 lb,Fd/.

Historia utworzenia rezerwatu

Początkiem XX wieku tereny obecnego rezerwatu stanowiły własność prywatną. Zasoby skalne były w części eksploatowane do celów budowlanych i jako surowiec rzeźbiarski przez miejscową ludność. Już w dwudziestoleciu międzywojennym wielu przyrodników i turystów postulowało otoczenie ochroną tego cennego fragmentu, stąd też doprowadzono do wykupienia terenu przez PTT. Jednocześnie wstrzymana została eksploatacja skał. W roku 1945 teren został przejęty przez Skarb Państwa i przeszedł w zarząd Lasów Państwowych.

Rezerwat "Kornuty" został utworzony na podstawie zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 30.09.1953 na powierzchni 3.22 ha. Następnie w roku 1964 na podstawie Zarządzenia nr 103 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego dokonano powiększenia rezerwatu do powierzchni 11.90 ha.