Asset Publisher Asset Publisher

Rezerwat "Jelenia Góra" im. Stanisława Gabryela

Rezerwat przyrody "Jelenia Góra" położony jest w granicach wsi Szymbark, w gminie Gorlice. W skład rezerwatu wchodzą wydzielenia "a" oraz "b" oddziału 345 Leśnictwa Stróże, Obrębu Gorlice. Nazwa rezerwatu przyjęta została od nazwy geograficznej szczytu górskiego "Jelenia Góra" (wysokości 684m n.p.m.), stanowiącego jedną z trzech kulminacji całego masywu górskiego, określanego lokalnie mianem"Trzech Kopców". Pozostałe kulminacje to: Maślana Góra (753m n.p.m.), Zielona Góra (689m n.p.m.). Rezerwat znajduje się w południowej części masywu.

Charakterystyka przedmiotu ochrony.

Rezerwat przyrody "Jelenia Góra" utworzono w celu ochrony dobrze zachowanego fragmentu lasu jaworowego ze stanowiskiem paproci - języcznika zwyczajnego (Phyllitis scolopendrium).

Języcznik zwyczajny jest jednym z rzadszych elementów naszej flory. Zarówno w Polsce jak i we wszystkich krajach Europy podlega ustawowej ochronie gatunkowej. W kraju występuje głównie w Karpatach i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najliczniejsze jego stanowiska znajdują się w Pieninach i Beskidach Zachodnich. Ponadto stwierdzono występowanie w Bieszczadach. Pojedyncze stanowiska znane są także z Sudetów i Roztocza. Jest to gatunek górski. W swym zasięgu dochodzi do 1300m n.p.m. w Tatrach. W Beskidach optimum występowania ma jednak w obrębie regla dolnego. Lasy jaworowe, zwane jaworzynami górskimi, występują w Polsce w niższych piętrach górskich, z reguły na stromych i kamienistych stokach, zboczach dolin i żlebów, zasobnych w związki zasadowe. Zajmują żyzne i wilgotne siedliska. Charakterystyczną cechą dla jaworzyny jest dominacja w drzewostanie jaworu, wiązu górskiego, niekiedy klonu zwyczajnego i buka. W runie występuje natomiast języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium). Chroniona paproć rośnie tutaj w zespole jaworzyny górskiej - Phyllitido-Aceretum, która wykształciła się na stromym, pokrytym rumoszem skalnym, fragmencie stoku. Występuje grupowo i drobnokępkowo, fragmentami pojedynczo, będąc mocno ukorzeniony w próchnicy nagromadzonej w szczelinach rumoszu. Okazy języcznika cechują się dużą żywotnością.

 

Ponadto na terenie rezerwatu ochronie podlegają naturalne zespoły buczyny karpackiej; rzadkie gatunki flory i fauny charakterystyczne dla pięter: pogórza i regla dolnego oraz wody i gleby górskie wyższych położeń. Według obowiązującej klasyfikacji jest to rezerwat typu leśnego (las liściasty), rodzaj-florystyczny (flora zarodnikowa) (1 a,Aa).

Historia utworzenia rezerwatu

Lasy masywu górskiego "Trzech Kopców" przed II wojną światową stanowiły własność prywatną i należały do majątku w Szymbarku. W 1945 roku zostały upaństwowione. Z uwagi na swe położenie (bliskość wsi, łatwy dostęp)niektóre fragmenty były intensywnie eksploatowane co doprowadziło do ich znacznego zniekształcenia. Tylko w nielicznych miejscach, głównie na stromych lub urwistych stokach zachowały się w miarę nienaruszone, mające charakter naturalny, fragmenty szaty roślinnej, przede wszystkim stanowisko jaworzyny górskiej z języcznikiem zwyczajnym. W latach 70-tych pracownicy ówczesnego ZOPiZN PAN opisali bogate stanowiska chronionej paproci i podjęli inicjatywę objęcia ich ochroną rezerwatową.

Rezerwat utworzono na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 18 maja 1984 r. W grudniu roku 2022 na wniosek Nadleśnictwa rezerwat został powiększony o 3,08 ha na mocy Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie.